Sözün Özü: Eski Çağlardan Günümüze Ünlü Yazarlar ve Düşünürlerden Özlü Sözler adlı kitabı hazırlarken, en çok sayfayı “aşk”la ilgili sözlere ayırmak zorunda kalınca doğrusu çok da şaşırmamıştım. Hemen her çağda her meşrepten yazarlar, şairler, düşünürler aşk üstüne söz söylemeden edememişlerdi. Vergilius bir dizesinde “Bir âşığı kim aldatabilir ki?” diyordu; üstünde düşündükçe çoğalan, derinlere inen bir söz! Eski Yunan ozanlarından Myrinalı Diophanes, “Sen ne dersen de, aşk insanı üç kez soyar,” diyordu, “umarsız kılar, uykudan eder, anadan doğma bırakır.” Bir sıçrayışta yakın zamana gelirsek, Hüseyin Rahmi Gürpınar ince bir mizahla bakıyordu aşka: “Aşk bilhassa akşamları nöbetini artıran bir hastalıktır.”

+++

Ben de, derleyip çevirdiğim Aşk Olsun! adlı kitaptan bugün için üç şiir seçeyim dedim. Aşkın “üç farklı hali”ni yansıtan üç şiir…

+++

Eski Mısır’dan adını sanını bilmediğimiz bir ozan, bir gönül vurgunu, bir ağacın altına oturmuş, timsahların kol gezdiği ırmağa bakarken aklına karşı yakada oturan sevgilisi düşmüş, o zaman dudaklarının arasından dizeler dökülmüş:

Aşka Düşmüşüm

Elcağzıyla diktiği firavuninciri

handiyse dile gelecek derken,

fısıldaşıyor yaprakları baldan tatlı.

 

Alaca dallarından sarkan

olgun meyvalar yeşim kızılı,

göğeren dallar zümrüt yeşili.

 

Sevdalım karşıda beni bekliyor.

ırmak aramızdan akıp gidiyor,

kumsalda timsahlar dolanıyor.

 

Umurumda mı, dalıyorum ırmağa,

yüreğim yarıyor azgın suları

bir yiğidin korkusuzluğuyla.

 

Gözü dönüklüğüm

sana olan sevgimden, ey sevgili,

ırmağa değil, aşka düşmüşüm.

+++

Ege’nin büyük lirik şairi Anakreon yaşamının büyük bölümünü Samos adasında geçirmiş. Ağırbaşlı şiirler de yazmış, ama kendinden sonrakileri etkileyen hep aşkı ve şarabı yücelten şiirler olmuş.

Kız Lesbos’un İçinden

Altın saçlı Eros tanrı

vurdu gene beni yüreğimden.

Hadi, dedi, çal gönlünü bakalım,

şu mercan terlikli kızın.

Ama neyleyim, kız Lesbos’un içinden,

gülüp geçer ak saçlarıma,

aklı fikri bir başka kızda.

+++

Gene bir Egeli: Simonides. Mezartaşları için yazdığı dizelerle ünlü. Bu şiiri, az önce bir şiirini okuduğunuz Anakreon’un mezartaşı için yazdığı söyleniyor:

Şuracıkta Anakreon Yatıyor

Şuracıkta, oğlanlara baygın,

İhtiyar ayyaş Anakreon yatıyor.

Suskun Akheron ırmağında

Yankılanıyor kitarası hâlâ,

Ardında bıraktığı

Tekmil oğlanların,

Bakmalara kıyılmayan Megistheos’un,

Azgın Trakyalı Smerdies’in,

Bathyllos ile Euripyle’nin

Türküsünü söylerken.

Dökülen sakalları

Asma yapraklarına karışıyor,

Şarap ve sakız kokuyor ak mermer.